Jacek Trznadel (1930-2022)
Urodzony w 1930 roku a zmarły 23 stycznia 2022 JACEK TRZNADEL był postacią niezwykle złożoną. We wczesnym okresie lat 50-tych zaangażował się po stronie systemu, to doświadczenie było zapewne powodem późniejszego zaangażowania w przerwanie milczenia o tym okresie i publikacji w 1986 roku w obiegu niezależnym książki, złożonej z wywiadów, zatytułowanej „Hańba domowa” (poza cenzurą). Współpracował z paryską „Kulturą”.
Książka „Hańba domowa” obiła się szerokim echem, do dziś jest komentowana i wywołuje dyskusje. Zawierała ona rozmowę między innymi ze Zbigniewem Herbertem.
Jacek Trznadel był badaczem literatury, poetą i tłumaczem literatury francuskiej.
Od 1952 roku, do przejścia na emeryturę, był pracownikiem Instytutu Badań Literackich PAN, autorem studiów o poezji Bolesława Leśmiana i przez lata edytorem pism Leśmiana w Państwowym Instytucie Wydawniczym.
Spośród jego licznych prac wymienić też trzeba opublikowanie wspomnień Oli Watowej, żony Aleksandra Wata i tom rozmów z nią: „Wszystko, co najważniejsze”, zawierający pełną relację z zesłania w Kazachstanie, wspomnienia dotyczące aktywności komunistycznej Wata przez wojną, jego uwięzienia we Lwowie, lat 50-tych i emigracji.
Był także cenionym badaczem twórczości Cypriana Norwida.
Jacek Trznadel jako poeta opublikował kilka zbiorów wierszy, które miały wpływ na ustalenie po 1956 nowego stylu poezji polskiej, nawiązującej przede wszystkim do awangardy francuskiej, której przedstawicieli Jacek Trznadel przekładał.
Po 1989 roku, mimo wycofywania się z czynnego udziału w życiu, pozostawał przez pewien czas aktywny jako poeta, publicysta i krytyk, związany z pismami jak „Arcana”, „Tygodnik Solidarność” i „Gazeta Polska”.
Działał na rzecz przerwania milczenia w kraju na temat twórczości Józefa Mackiewicza i ostatecznego wyjaśnienia tzw „sprawy Mackiewicza” czyli odium, jakie spadło na pisarza po jego decyzji o udziale w Komisji Czerwonego Krzyża powołanej po odkryciu grobów w Katyniu. Był wieloletnim członkiem Jury Nagrody im. Józefa Mackiewicza, ale w jej pracach nie brał udziału.
Zawdzięczamy mu przekłady na polski takich poetów jak Francis Ponge, powieści de Sade’a, Edouarda Dujardin, Henri de Montherlanta „Chłopcy” i „Mdłości” J-P Sartre’a.